Το bullying έχει περάσει στη γλώσσα μας, έχει διεθνοποιηθεί, έχει γίνει ο φόβος και ο τρόμος παιδιών και ενηλίκων αλλά έχει χρησιμοποιηθεί εκατοντάδες φορές με υπερβολή. Τα όρια του bullying είναι τόσο ευρεία, όσο και τα όρια που έχει κάθε άνθρωπος ως προς το πότε νιώθει ότι βλάπτετε, ότι πληγώνεται, ότι πονά.
Τι είναι ο εκφοβισμός;
Ο εκφοβισμός είναι μια συμπεριφορά που βλάπτει κάποιον άλλο. Περιλαμβάνει χτυπήματα, σπρωξίματα, διάδοση φημών, απειλές ή υπονόμευση κάποιου.
Μπορεί να συμβεί οπουδήποτε – στο σχολείο, στο σπίτι ή στο διαδίκτυο. Συνήθως επαναλαμβάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και μπορεί να βλάψει ένα παιδί τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά.
Σημάδια εκφοβισμού
Κανένα σημάδι δεν αποτελεί από μόνο του απόδειξη ότι το παιδί σας εκφοβίζεται, αλλά πρέπει να δώσετε προσοχή στα παρακάτω:
- Αντικείμενα που “χάνονται” ή καταστρέφονται
- Σωματικοί τραυματισμοί, όπως ανεξήγητοι μώλωπες
- Φόβος για το σχολείο και συνεχείς δικαιολογίες για την αποφυγή του
- Χαμηλή σχολική επίδοση
- Ζητά ή κλέβει χρήματα (για να τα δώσει σε κάποιον άλλον)
- Νευρικότητα, έλλειψη αυτοπεποίθησης, θλίψη, απομάκρυνση από το περιβάλλον του.
- Ανορεξία ή αϋπνία
- Επιθετικότητα και Εκφοβισμό σε τρίτους
Επιπτώσεις του εκφοβισμού
Τα αποτελέσματα του εκφοβισμού μπορούν να διαρκέσουν έως την ενηλικίωση. Στη χειρότερη περίπτωση, ο εκφοβισμός έχει οδηγήσει τα παιδιά και τους νέους σε αυτοτραυματισμό ή ακόμη και σε αυτοκτονία.
Τα παιδιά που εκφοβίζονται:
- Μπορεί να αναπτύξουν προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη και άγχος
- Δένονται με λιγότερους συνομήλικους, δυσκολεύονται να κάνουν φιλίες
- Δε γίνονται αποδεκτά από τους συνομηλίκους τους
- Είναι επιφυλακτικά και καχύποπτα προς τους άλλους
- Εμφανίζουν προβλήματα προσαρμογής στο σχολείο
Όλα τα παιδιά που είναι θύματα εκφοβισμού μπορούν να υποστούν βλάβη – είτε εκφοβίζονται, είτε εκφοβίζουν άλλους, είτε γίνονται μάρτυρες εκφοβισμού.
Ποιος κινδυνεύει
Κάθε παιδί μπορεί να εκφοβιστεί για οποιονδήποτε λόγο. Εάν ένα παιδί θεωρείται “διαφορετικό” με κάποιο τρόπο, εάν ξεχωρίζει για κάτι, τότε αποτελεί εύκολο στόχο και μπορεί να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο. Στοιχεία που μπορεί να μετατρέψουν ένα παιδί σε εύκολο στόχο για να το εκφοβίζουν, είναι:
- η εθνικότητα
- το φύλο
- ο σεξουαλικός προσανατολισμός
- η χαμηλή αυτοεκτίμηση
- η έλλειψη επιθετικότητας (η ήπια προσέγγιση και συμπεριφορά)
- η εσωστρέφεια ή η ντροπαλότητα και η συστολή
Υπάρχει πάντα και η πιθανότητα ένα παιδί να εκφοβίζεται ακριβώς επειδή είναι εξωστρεφές ή και δημοφιλές, διότι εγείρει τη ζήλια. Ορισμένες φορές, η οικογενειακή κατάσταση ενός παιδιού μπορεί να αποτελεί αφορμή εκφοβισμού.
Τα παιδιά με αναπηρία μπορούν να βιώσουν εκφοβισμό, επειδή αποτελούν εύκολο στόχο και δείχνουν λιγότερο ικανά να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
Εάν νιώσετε ότι ένα παιδί που φροντίζετε έχει πέσει θύμα εκφοβισμού
Μπορεί να έρθετε αντιμέτωποι με ένα τεράστιο φάσμα συναισθημάτων εάν ανακαλύψετε ότι ένα παιδί εκφοβίζεται, είτε πρόκειται για το δικό σας παιδί, είτε για ένα παιδί στο κοντινό σας περιβάλλον ή ακόμη και ένα παιδί που φροντίζετε ή είστε ο εκπαιδευτής του.
- Ενημερωθείτε για τον εκφοβισμό και μιλήστε στο παιδί για τον εκφοβισμό και για τον διαδικτυακό εκφοβισμό
- Ενημερωθείτε οι ίδιοι για το «που» μπορούν να ζητήσουν βοήθεια και δώστε του προτάσεις.
- Βοηθήστε τα να χαλαρώσουν, να ηρεμήσουν, να νιώσουν καλύτερα με τη συζήτηση.
- Καταγγείλετε τον εκφοβισμό εκεί που νιώθετε ότι θα υπάρξει παρέμβαση. Μη συνεχίζετε να το συγκαλύπτετε.
- Καταγγείλετε video εκφοβισμού που κοινοποιούνται στο διαδίκτυο. Μιλήστε με την αντίστοιχη αρχή.
- Μιλήστε στο σχολείο του παιδιού ή στο σύλλογο (αναλόγως από το μέρος που το παιδί γίνεται θύμα εκφοβισμού).
Εάν το παιδί που φροντίζετε εκφοβίζει άλλους
Εάν ανακαλύψετε ότι το παιδί σας έχει κάνει κάτι για να βλάψει κάποιον άλλο, είναι πιθανό να αισθάνεστε θυμωμένοι, απογοητευμένοι και να κατακλύζεστε με πολλά αρνητικά συναισθήματα.
Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει τι είναι ο εκφοβισμός
- Εξηγήστε στο παιδί σας πώς αισθάνεται αυτός που εκφοβίζεται και ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες για αυτή την πράξη στη ζωή του παιδιού που δέχεται τον εκφοβισμό.
- Εξηγήστε στο παιδί σας ότι αυτό που κάνει είναι απαράδεκτο. Τα παιδιά και οι νέοι δεν συνειδητοποιούν πάντα ότι οι πράξεις τους αποτελούν εκφοβισμό ή πόσο οι ενέργειές τους έχουν βλάψει κάποιον.
- Βοηθήστε το να συνειδητοποιήσει με ποιον τρόπο η πράξη του επηρεάζει το άλλο άτομο. Θα μπορούσατε να το ρωτήσετε πώς πιστεύουν ότι αισθάνεται το άλλο παιδί και να του υπενθυμίσετε πώς ένιωθε όταν κάποιος είπε ή έκανε κάτι άσχημο σε εκείνο.
- Εξηγήστε τι πρόκειται να κάνετε στη συνέχεια, όπως το να ενημερώσετε το σχολείο του και τι περιμένετε από εκείνο να πράξει, αφού έχει αποκαλυφθεί το γεγονός ότι εκφοβίζει.
- Ρωτήστε το εάν έχει απορίες σχετικά με το γιατί δεν πρέπει να συνεχίζει να εκφοβίζει και επανέλθετε ξανά και ξανά μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι η πράξη του είναι κακοποιητική και μπορεί και ολέθρια για αυτόν που δέχεται τον εκφοβισμό.
Πηγή: National Society for the Prevention of Cruelty to Children
