Τα μικρά παιδιά ορισμένες φορές συμπεριφέρονται με προκλητικό ή περίεργο τρόπο. Πολλές φορές η συμπεριφορά τους μπορεί να μας μπερδεύει ή και να μας θυμώνει, όταν για παράδειγμα: τσιμπάει τη μύτη του αδελφού της ή βάζει το μπισκότο στα μαλλιά του, γιατί κλαίει όταν είναι η ώρα να φορέσει παπούτσια…
Οι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας διδάσκονται ότι η συμπεριφορά ενός παιδιού σχετίζεται με την επικοινωνία και για αυτόν τον λόγο πρέπει να παρατηρούμε, να τεκμηριώνουμε και να αναλύουμε τη συμπεριφορά των παιδιών για να καταλάβουμε τι μας λένε. Ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές μπορείτε κι εσείς να αρχίσετε να παρατηρείτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας, ώστε να το καταλάβετε καλύτερα.
Αναζητήστε μοτίβα
Οποιαδήποτε συμπεριφορά που επαναλαμβάνεται, συμβαίνει για κάποιο λόγο. Εάν εντοπίσετε το μοτίβο στη συμπεριφορά του παιδιού, μπορείτε και να την σταματήσετε.
Το πρώτο βήμα είναι απλά να γράψετε τι συμβαίνει. Στην αρχή θα σας φανεί παράξενο να βγάλετε ένα χαρτί και αμέσως μόλις το παιδί σας βάλει ένα ζελεδάκι στη μύτη του, να το γράψετε. Ωστόσο, η απλή σημείωση του τι συνέβη μπορεί να σας βοηθήσει να ανακαλύψετε μοτίβα που μπορεί να μην παρατηρούσατε διαφορετικά.
Ο εκπαιδευτικός Jarrod Green αναφέρει: Πριν από λίγα χρόνια τα παιδιά στην τάξη μου τσακωνόντουσαν διαρκώς. Δεν ήξερα το λόγο κι έτσι άρχισα να καταγράφω τα περιστατικά. Μετά από τρεις ημέρες κοίταξα τις σημειώσεις μου και είδα «9:20, τσακωμός για τα Legos. 9:50, τσακωμός για τα Legos. 10:00, τσακωμός για τα… “. Τότε συνειδητοποίησα πως δεν είχα θέμα με τους τσακωμούς στην τάξη μου, αλλά με τους τσακωμούς στο τραπέζι Lego! Μόλις είδα το μοτίβο, μπόρεσα να κάνω μια αλλαγή για να βελτιώσω τα πράγματα. Έφερα δύο φορές περισσότερα Legos και τα έβαλα σε ένα μεγαλύτερο τραπέζι. Ενενήντα τοις εκατό των μαχών σταμάτησαν εκεί!
Όποια κι αν είναι η προκλητική συμπεριφορά, αρχίστε να την γράφετε. Μπορεί να εκπλαγείτε με αυτό που θα βρείτε!
Το ABC της συμπεριφοράς
Για να αναβαθμίσετε το παιχνίδι σας από απλή λήψη σημειώσεων, δοκιμάστε αυτό που οι καθηγητές ονομάζουν μοντέλο “Antecedent-Behavior-Consequence” ή απλά ABC για συντομία. Το Antecedent (προηγούμενο) Behavior (συμπεριφορά) και Consequence (συνέπεια): Στην ουσία, το ABC σημαίνει να μην γράφετε μόνο τι συνέβη, αλλά να γράφετε τι συνέβη πριν και μετά.
Το «προηγούμενο» είναι ό, τι συνέβαινε γύρω από το παιδί σας ακριβώς πριν -για παράδειγμα- πριν πετάξει το γάλα της στον καναπέ: Ετοιμάζεται για το σχολείο; Ακούει μουσική; Ίσως ήταν όταν φύγατε από το δωμάτιο για να φέρετε το αρκουδάκι της ή όταν της είπατε να φορέσει τα παπούτσια της; Απλά πράγματα, σωστά; Αλλά τέτοιες παρατηρήσεις μπορεί να είναι ένα ορυχείο χρυσού για να καταλάβει ο γονιός τι προκαλεί μια συμπεριφορά.
Για παράδειγμα, μια οικογένεια ανέφερε πως ο 28 μηνών γιός τους άρχιζε να φωνάζει, όλη την ώρα, χωρίς λόγο. Αφού ακολούθησαν για λίγες μέρες τη μέθοδο ABC, οι γονείς συνειδητοποίησαν ότι ο γιος τους άρχισε να ουρλιάζει μόνο εάν έμενε μόνος σε ένα δωμάτιο – ένα μοτίβο που δεν είχαν παρατηρήσει στο παρελθόν. Οπλισμένοι με αυτήν τη γνώση, ξεκίνησαν να του λένε: «Θα πάω στην κρεβατοκάμαρα για να πάρω ένα πουλόβερ και θα επιστρέψω αμέσως. Θέλεις να έρθεις μαζί μου ή να περιμένεις εδώ; ” Μέσα σε λίγες μέρες οι κραυγές σταμάτησαν.
Η «συνέπεια» είναι ό, τι συνέβη αμέσως αφού -για παράδειγμα- το παιδί άπλωσε μαρμελάδα στον τοίχο. Του φωνάξατε και έκλαψε; Τον στείλατε στο δωμάτιό του και επειδή δεν πήγαινε, τον σηκώσατε και κλείσατε την πόρτα; Ή του είπατε ότι αυτό που έκανε δεν ήταν σωστό, το βοηθήσατε να καθαρίσει τον τοίχο και μετά διαβάσατε ένα βιβλίο μαζί; Η συνέπεια είναι συχνά πιο συναισθηματική και ίσως σας δυσκολέψει να τη γράψετε σε σύγκριση με το «προηγούμενο», αλλά είναι εξίσου σημαντική για την εύρεση του μοτίβου.
Ένας δάσκαλος, για παράδειγμα, δούλευε με ένα παιδί που έριχνε συχνά γάλα ή χυμό στα ρούχα του. Μόλις άρχισε να γράφει τα ABC, συνειδητοποίησε ότι κάθε φορά που το παιδί το έκανε αυτό, αρκετοί δάσκαλοι έσπευδαν στο πλευρό του, μιλούσαν μαζί του και το καθάριζαν με αγάπη. Ο δάσκαλος υπέθεσε ότι αυτή του η συμπεριφορά ήταν μια ανάγκη για προσοχή και φροντίδα σε μια πολυμελή τάξη. Έτσι, άρχισε να του δίνει περισσότερη προσοχή όταν συμπεριφερόταν σωστά κι ελάχιστη προσοχή όταν έριχνε το χυμό του. Η αρνητική συμπεριφορά εξαφανίστηκε σε μια εβδομάδα.
Σημειώστε το!
Η μέθοδος της «σημείωσης» της συμπεριφοράς, είναι απλή, αλλά αρκετά απαιτητική. Την πρώτη φορά που θα το κάνετε, θα αισθανθείτε τη δυσκολία. Αλλά με τον καιρό γίνεται ευκολότερο και τα επιτεύγματα είναι πολύ σημαντικά. Με λίγη παρατήρηση και μερικές σημειώσεις, θα αρχίσετε να καταλαβαίνετε τι συμβαίνει στο κεφάλι του παιδιού σας και τα πράγματα θα γίνουν λίγο πιο εύκολα.
Του Jarrod Green. Πηγή: National Association for the Education of Young Children
