Όποιος είναι γονιός σίγουρα έχει βρεθεί έστω και μια φορά στη ζωή του αντιμέτωπος με ένα έντονο ξέσπασμα θυμού από το παιδί του. Συνήθως αυτά τα ξεσπάσματα είναι εξαιρετικά άβολα για τους γονείς και δύσκολα να τα διαχειριστούν. Όπως σε κάθε κρίση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, έτσι και σε ένα ξέσπασμα του παιδιού μας το νευρικό μας σύστημα μπαίνει αυτόματα σε κατάσταση πάλης – φυγής ή παγώματος (fight- flight- freeze response). Αυτό που δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τη διαχείρισή του ξεσπάσματος είναι όταν αυτό λαμβάνει χώρα σε δημόσιο χώρο, καθώς γινόμαστε αυτόματα πιο ευάλωτοι και επιρρεπείς στο να το χειριστούμε με πανικό και άρα αναποτελεσματικά.
Τι να κάνω;
- Διασφαλίστε ότι ο χώρος γύρω σας είναι ασφαλής
Βεβαιωθείτε ότι ο χώρος στον οποίο βρίσκεστε είναι ασφαλής και δεν κινδυνεύει η σωματική του ακεραιότητα, π.χ. δεν είναι σε σκαλιά, στην άκρη μιας βεράντας κ.α. Πολύ βοηθητικό είναι να μειώσετε όσο περισσότερο μπορείτε τα έντονα ερεθίσματα που έχει γύρω του το παιδί, όπως η έντονη μουσική ή η βαβούρα από τον διερχόμενο κόσμο. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα, καθώς βοηθάει τα μικρά και τα μεγαλύτερα παιδιά να ηρεμήσουν το νευρικό τους σύστημα μέσω της απομάκρυνσης των έντονων ερεθισμάτων.
- Εστιάστε στη δική σας ηρεμία
Όπως με όλα τα ζητήματα που ανακύπτουν στην γονεϊκότητα, έτσι και σε αυτήν την περίπτωση, η στάση του γονέα είναι καθοριστικής σημασίας. Είναι σημαντικό τη στιγμή του ξεσπάσματος να παραμείνετε ήρεμοι.
- Προσπαθήστε να μη φωνάζετε/ απειλείτε το παιδί
Μιλήστε στο παιδί με ήρεμη φωνή ακόμα και αν μέσα σας είστε έτοιμοι να εκραγείτε. Αν είναι εφικτό ζητήστε τη βοήθεια του άλλου γονέα, έτσι ώστε να μοιραστείτε το μεγάλο συναισθηματικό φορτίο της στιγμής εκείνης.
- Περιορίστε τις αντιδράσεις σας την ώρα του ξεσπάσματος
Αν είναι εφικτό αγκαλιάστε το παιδί σας χωρίς να μιλάτε απαραίτητα, η ώρα για εξηγήσεις θα έρθει όταν το παιδί ηρεμήσει.
- Η ώρα της λογικής είναι σε αναμονή
Οποιαδήποτε προσπάθεια κάνουμε για επίκληση στην λογική, την ώρα του ξεσπάσματος θα είναι μάταια. Τη στιγμή εκείνη, το σημείο του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη λογική σκέψη είναι εκτός λειτουργίας, πράγμα που σημαίνει ότι δεν ακούει, δεν καταλαβαίνει και σίγουρα δεν μπορεί να μας πει με λογικά επιχειρήματα «Μα γιατί παιδί μου φωνάζεις; Εγώ σου φταίω που ξέχασες να κάνεις τις ασκήσεις σου?».
- ΠΟΤΕ δεν ασκούμε σωματική βία στο παιδί
Όλη η βιβλιογραφία σχετικά με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών συγκλίνει ρητά στο ότι η σωματική τιμωρία έχει μόνο αρνητικές συνέπειες για τη ψυχολογία του παιδιού και είναι εξαιρετικά αναποτελεσματική στη διαχείριση των ανεπιθύμητων συμπεριφορών.
- Ποια ιστορία λέω στον εαυτό μου;
Κάθε τι που συμβαίνει γύρω μας και η ερμηνεία που του δίνουμε βασίζεται στο πως έχουμε μεγαλώσει, στα πιστεύω μας, τις εμπειρίες μας και τις προσλαμβάνουσές μας. Λέμε μια ιστορία για κάθε γεγονός και αυτή καθορίζει και την αντίδραση μας. Αν η ιστορία που λέω σε ένα έντονο ξέσπασμα του παιδιού μου είναι «Α το παλιόπαιδο, επίτηδες το κάνει, θέλει να με ρεζιλέψει και να περάσει το δικό του. Ίδιο ο τάδε (κάποιος αντιπαθητικός συγγενής) είναι. Δε με σέβεται και τώρα θα του δείξω», το πιθανότερο είναι να αντιδράσω δυσανάλογα. Αν όμως η ιστορία που θα πω είναι «Πρέπει να δυσκολεύεται πολύ με το όχι μου, δεν είναι κακό παιδί, είναι δυσκολεμένο», πιθανότατα θα έχω περισσότερη ενσυναίσθηση για τη δυσκολία του και θα το βοηθήσω πιο αποτελεσματικά.
- Θερμόμετρο συναισθημάτων
Βοηθήστε το παιδί σας, πριν το ξέσπασμα, να καταλάβει πότε είναι έτοιμο να εκραγεί, πότε ο θυμός του είναι στο κόκκινο και πως να βάζει όρια στον εαυτό του, ώστε να μην οδηγείται σε ξέσπασμα. Ένα από τα πολλά χρήσιμα εργαλεία για αυτόν τον σκοπό είναι το θερμόμετρο συναισθημάτων.
- Δώστε του εφόδια ΠΡΙΝ το ξέσπασμα
Ενημερώστε το παιδί πότε θα φύγετε, που θα είστε, ποιες θα είναι οι συνθήκες του χώρου που θα βρεθείτε και τι συμπεριφορά απαιτούν. Για παράδειγμα δοκιμάστε να του πείτε «Θα πάμε σε ένα μουσείο, εκεί δεν τρέχουμε, δεν ακουμπάμε τα εκθέματα και μιλάμε χαμηλόφωνα». Αν όταν βρεθείτε εκεί το παιδί ξεχαστεί, του υπενθυμίζετε ήρεμα τη συμφωνία σας και συνεχίζετε την βόλτα σας.
- Είστε το πρότυπο τους
Είναι πολύ σημαντικό ως γονείς να προσπαθήσετε πρώτα εσείς οι ίδιοι να δείξετε ότι διαχειρίζεστε τον θυμό σας αποτελεσματικά. Όταν είστε θυμωμένοι για παράδειγμα παραδεχτείτε τον θυμό σας στο παιδί, πείτε «Είμαι θυμωμένος-η τώρα, δεν μπορώ να μιλήσουμε αυτήν την στιγμή, περίμενε να ηρεμήσω και τα λέμε σε λίγο».
