Η επικοινωνία με τα παιδιά μας συχνά καταλήγει σε μία ατέρμονη διαπραγμάτευση. Τα παιδιά ζητούν, απαιτούν, ενώ οι γονείς καταλήγουν να ανταποκρίνονται θετικά σε κάθε απαίτηση, προκειμένου να επέλθει η πολυπόθητη ηρεμία! Κάποιες φορές όμως το ΟΧΙ είναι επιβεβλημένο. Εμείς το λέμε. Τα παιδιά το δέχονται; Δεν είναι τι λέμε αλλά πώς το λέμε. Ας ακολουθήσουμε τους κανόνες:
- Δεν ενδίδουμε στον καβγά!
Συνήθως, τα παιδιά δε δέχονται το όχι. Στο άκουσμά του εκνευρίζονται, υποστηρίζουν πως «δεν είναι δίκαιο» και εναντιώνονται σχεδόν αμέσως και πολύ έντονα, ώστε εύκολα όλο αυτό καταλήγει σε έναν μεγάλο καβγά. Αν υψώσουμε κι εμείς τη φωνή μας, τα παιδιά νιώθουν ότι μας ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις και καταλήγουν ακόμα και να επιτίθενται σωματικά. Οι γονείς θα πρέπει να κρατήσουν την ψυχραιμία και απαράλλαχτο τον τόνο της φωνής τους. Με τον τρόπο αυτό, μπορούν παράλληλα να αναφερθούν και στις επιπτώσεις που θα έχει για το παιδί η άρνηση του να δεχτεί το όχι, χωρίς όμως ποτέ να το απειλούμαι.
- Καθορίζουμε τη θέση μας από νωρίς
Αν τα παιδιά είναι μικρά σε ηλικία, ας ορίσουμε από τώρα τη θέση μας. Όσο πιο νωρίς, τόσο πιο καλά. Οι ξεκάθαροι ρόλοι, ευθύνες και δικαιώματα βοηθούν στο να υπάρχει μία ομαλή επικοινωνία και συνεννόηση όλων στο σπίτι. Αν τα παιδιά είναι πιο μεγάλα, υπάρχει ακόμα ελπίδα! Απλώς θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος και υπομονή από μέρους σας. Επαναλαμβάνετε συχνά και ήρεμα τους κανόνες που έχετε θέσει και εξηγείτε γιατί είναι τελικά προς όφελος του παιδιού να δέχεται το όχι σε περιπτώσεις που κινδυνεύει η ασφάλειά του.
- Μαθαίνουμε να χειριζόμαστε τις εκρήξεις θυμού των παιδιών
Όλοι έχουμε δικαίωμα να είμαστε κάποιες μέρες πιο κακόκεφοι, εκνευρισμένοι, δυσαρεστημένοι. Το ίδιο και τα παιδιά. Όταν συχνά οι μέρες αυτές συνοδεύονται και από μικρές ή μεγάλες αψιμαχίες με τους γονείς, τότε η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει. Κι επειδή με τον ερχομό του παιδιού δε μας μοιράζουν «εγχειρίδιο κρίσεων», θα πρέπει, ως γενικό κανόνα, να γνωρίζουμε να διαχειριζόμαστε τον θυμό του παιδιού μας, όταν αυτό βγαίνει εκτός εαυτού.
Ας δώσουμε στο παιδί μας χρόνο και χώρο να ηρεμήσει. Αφού περάσει ο ανεξέλεγκτος θυμός, τότε μπορούμε να συζητήσουμε μαζί του σχετικά με τα όρια που έχουμε θέσει. Αν ακόμη και τότε το παιδί δε συνεργάζεται, τότε θα πρέπει να του δώσουμε λίγα λεπτά ακόμα μέχρι να ηρεμήσει. Σε περίπτωση που βρισκόμαστε εκτός σπιτιού, π.χ. στα μαγαζιά, τότε θα μπορούσαμε να το πάμε μία μικρή βόλτα με το αυτοκίνητο, ώστε να έχει κάποια λεπτά σε ιδιωτικό χώρο που θα του επιτρέψουν να διώξει την έντασή του.
- Ας το αφήσουμε στην … ησυχία του!
Όταν βλέπουμε πως το παιδί συνεχίζει να αντιπαρατίθεται έντονα, τότε κάποιες φορές η καλύτερη λύση είναι απλώς να αποχωρήσουμε από τη διένεξη, λέγοντας πως «δε θα συζητήσω περαιτέρω το συγκεκριμένο θέμα». Κατόπιν, μπορούμε να αποχωρήσουμε ήρεμα από το δωμάτιο στο οποίο βρίσκεται, προσπαθώντας να «αγνοήσουμε» φωνές από μέρους του στην προσπάθεια να μας μεταπείσει. Αν έχουμε εξηγήσει επαρκώς τη θέση μας, με λογικά επιχειρήματα, τότε συχνά δε χρειάζεται να προσθέσουμε κάτι παραπάνω στη συζήτηση. Θα πρέπει να αφήσουμε το χρόνο να κυλήσει και το παιδί να ηρεμήσει μόνο του.
- Μετά την τρικυμία… ώρα για εξηγήσεις!
Την ώρα της έντασης, από αντίδραση και άμυνα, το παιδί δεν μπορεί και δε θέλει να ακούσει όσα προσπαθούμε να του πούμε. Όταν όμως τα πράγματα ηρεμήσουν, τότε μπορούμε να βρούμε την κατάλληλη στιγμή για ουσιαστικό διάλογο. Να το ακούσουμε και να μας ακούσει. Να του εξηγήσουμε τα όρια, αλλά να του δώσουμε και δυνατότητες διοχέτευσης του θυμού του, όπως π.χ. το δικαίωμα να μείνει για λίγο στο δωμάτιό του, στον ιδιωτικό του χώρο, χωρίς την παρουσία μας.
Αυτή η συζήτηση θα πρέπει να γίνει από πολύ νωρίς, όταν ακόμα το παιδί μαθαίνει τι σημαίνει ιδιωτικός χώρος, τι σημαίνει προσωπικός χρόνος, αλλά και ποιοι είναι οι κανόνες που θα πρέπει να ακολουθούνται από όλα τα μέλη της οικογένειας.
- Η υπερβολική αυστηρότητα δεν ωφελεί κανέναν!
Μακροπρόθεσμα, οι υπερβολικές απαιτήσεις από μέρους των γονέων και η αδιαλλαξία έχει μόνο αρνητικές συνέπειες. Τα παιδιά θα μας φοβούνται, θα κάνουν από αντίδραση πράγματα που εμείς απαγορεύουμε και κυρίως θα προσπαθούν να κρύψουν κάθε συμπεριφορά που εμάς μας φαίνεται λάθος.
Είναι πολλές φορές προτιμότερο, ιδιαίτερα καθώς αυτά μεγαλώνουν, να τους δίνουμε την ελευθερία να μας μιλούν για πράγματα με τα οποία εμείς είμαστε αντίθετοι. Αν τα γνωρίζουμε, τότε έχουμε την ευκαιρία σιγά σιγά να τα αποτρέψουμε από το να τα κάνουν και να τους δείξουμε πώς αυτά μπορεί να είναι επικίνδυνα ή δυσάρεστα για τα ίδια.
- Φίλοι (;) με τα παιδιά μας
Το να θέτουμε όρια είναι κάτι που συχνά μας κάνει δυσάρεστους στα παιδιά. Ωστόσο, τα όρια προσφέρουν ασφάλεια στα παιδιά και αίσθηση σταθερότητας. Είμαστε εκεί για να λέμε όχι όταν πρέπει, εξηγώντας τους λόγους. Είμαστε εκεί όμως και για να μπορεί το παιδί να έρθει σε εμάς, χωρίς να φοβάται, όταν έχει ξεπεράσει κάποιο όριο ή έχει παραβατική συμπεριφορά.
Δεν θα πρέπει όμως να συγχέουμε το ρόλο του γονέα με αυτόν του φίλου. Η ισορροπία είναι λεπτή. Το παιδί θα πρέπει να ξέρει πως πάντα είμαστε δίπλα του, αλλά ως γονιός, όχι σα φίλος. Ως γονέας που, ειδικά όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο περισσότερο βρίσκεται δίπλα του για να το προστατέψει, να το καθοδηγήσει, αλλά και να του υποδείξει τις συνέπειες όταν αυτό είναι απαραίτητο.
Αλλά και όταν αυτό μεγαλώσει και τυπικά πάψει να είναι «παιδί», για εμάς θα είναι πάντα το παιδί μας, κι εμείς το λιμάνι στο οποίο θα μπορεί πάντα να επιστρέφει.
