Το διαζύγιο αποτελεί συνήθως μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για τα παιδιά, τα συναισθήματα των οποίων μπορούν να περάσουν από πολλά στάδια. Το παιδί μπορεί να αισθάνεται θλίψη, σύγχυση, θυμό, ενοχή ή ανησυχία για το τι θα του συμβεί. Ο τρόπος με τον οποίο θα χειριστείτε τις συναισθηματικές αυτές αλλαγές, αλλά και τη γενικότερη κατάσταση είναι πολύ σημαντικός για την ευημερία του παιδιού.
Τι πρέπει να πούμε στα παιδιά μας για τον χωρισμό/διαζύγιό μας;
- Προετοιμαστείτε για να πραγματοποιήσετε την ανακοίνωση στα παιδιά σας.
- Αν είναι εφικτό, είναι καλύτερο να παρευρίσκονται και οι δύο γονείς.
- Επιλέξτε τον κατάλληλο χώρο και χρόνο για να τους μιλήσετε.
- Να είστε ειλικρινείς, αλλά να έχετε επίσης κατά νου την ηλικία των παιδιών σας. Τα μικρότερα παιδιά θα χρειαστούν λιγότερες λεπτομέρειες. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να ζητήσουν περισσότερες πληροφορίες.
- Διαβεβαιώστε τα παιδιά σας ότι εξακολουθείτε να τα αγαπάτε και ότι θα συνεχίσετε και οι δύο να τα φροντίζετε.
- Ενημερώστε τα ότι θα υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για να περνούν χρόνο και με τους δύο γονείς.
- Να είστε πολύ σαφείς ότι δεν είναι αυτά η αιτία του χωρισμού. Ειδικά τα μικρά παιδιά θα ανησυχήσουν ότι φταίνε εκείνα για τον χωρισμό ή το διαζύγιο. Εξηγήστε ότι αυτό αποτελεί ένα πρόβλημα των ενηλίκων και ότι δεν υπήρχε τίποτα που θα μπορούσαν να κάνουν τα παιδιά για να το αποτρέψουν. Πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει τίποτα που μπορούν να κάνουν τα ίδια (ή άλλοι) για να το αλλάξουν. Βοηθήστε τα να καταλάβουν ότι το διαζύγιο είναι οριστικό.
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να μιλήσουν ανοιχτά για τα συναισθήματά τους. Όταν μιλούν, ακούστε προσεκτικά και προσπαθήστε να μην τα διακόπτετε. Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, γι’ αυτό να είστε υπομονετικοί. Αν και μπορεί να είναι δύσκολο, είναι σημαντικό να τα αφήσετε να μιλήσουν ειλικρινά για τους φόβους και τις ανησυχίες τους. Απαντήστε σε τυχόν ερωτήσεις όσο πιο ειλικρινά μπορείτε.
- Αν το παιδί σας νιώθει άβολα να σας μιλήσει, βοηθήστε το να βρει κάποιον που μπορεί να εμπιστευτεί, όπως ένα άλλο μέλος της οικογένειας, έναν γιατρό, ψυχολόγο ή κοινωνικό λειτουργό.
- Πείτε στα παιδιά σας μόνο όσα χρειάζεται να γνωρίζουν. Μην συζητάτε αποφάσεις ενηλίκων και διαφωνείτε μπροστά τους. Δεν θα πρέπει να συμμετέχουν σε συναντήσεις που έχετε με δικηγόρο ή άλλους εμπλεκόμενους με τον χωρισμό ή το διαζύγιο.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να διευκολύνουμε τη μετάβαση;
- Συζητήστε με τον άλλο γονέα σχετικά με τις επισκέψεις πριν προτείνετε ένα πρόγραμμα στα παιδιά. Μόλις οριστικοποιήσετε τα σχέδιά σας, μιλήστε στα παιδιά ανοιχτά για το πώς θα αλλάξει ο τρόπος διαβίωσης. Να είστε ξεκάθαροι σχετικά με το με ποιον θα ζουν τα παιδιά σας και πότε. Έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν τις αποφάσεις που λαμβάνονται για λογαριασμό τους. Να θυμάστε ότι τα σχέδια μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν καθώς μεγαλώνουν. Συζητήστε τις ρυθμίσεις διαβίωσης με ένα μεγαλύτερο παιδί ή έφηβο και να είστε πρόθυμοι να σεβαστείτε τα συναισθήματά τους σχετικά με το πού θέλουν να ζήσουν.
- Διατηρήστε τις ρουτίνες όσο το δυνατόν πιο φυσιολογικές. Τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση αν ξέρουν τι να περιμένουν. Προσπαθήστε να δημιουργήσετε κοινές ρουτίνες που θα ακολουθούνται και από τα δύο νοικοκυριά.
- Αν έχετε περισσότερα από ένα παιδιά, αφιερώστε ποιοτικό χρόνο μόνοι σας με κάθε παιδί.
- Μην μιλάτε αρνητικά για τον άλλο γονέα στα παιδιά σας, την ευρύτερη οικογένεια ή τους φίλους σας. Αν παλεύετε με τα δικά σας συναισθήματα, βρείτε έναν υποστηρικτικό φίλο ή σύμβουλο για να μιλήσετε. Μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να θέσετε “βασικούς κανόνες” όταν μιλάτε με τον άλλο γονέα.
- Τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται ότι είναι μόνα τους σε αυτή την κατάσταση. Αν είναι δυνατόν, αναζητήστε άλλες οικογένειες με “δύο σπίτια”, ώστε το παιδί σας να δει ότι δεν είναι το μόνο που οι γονείς του ζουν χωριστά.
- Να είστε ευγενικοί όταν παραλαμβάνετε ή αφήνετε τα παιδιά σας. Αν είστε τρυφεροί και καθησυχαστικοί, μπορεί να τα βοηθήσει να αντιμετωπίσουν πιο εύκολα τη μετάβαση.
- Αφήστε το παιδί σας να μιλήσει στον άλλο γονέα όποτε το χρειάζεται. Προσπαθήστε να δείχνετε ενδιαφέρον για τον χρόνο που περνούν με τον άλλο γονέα. Μην υπονοείτε με λόγια ή πράξεις ότι το παιδί σας είναι «άπιστο» αν απολαμβάνει τον χρόνο μακριά σας.
- Να σέβεστε τα λογικά όρια που θέτει ο άλλος γονέας. Μην υπονομεύετε την εξουσία του άλλου γονέα και μην ανατρέπετε οποιαδήποτε απόφαση έχει λάβει. Συζητήστε τους κανόνες και την πειθαρχία μαζί του, ώστε να είστε όσο το δυνατόν πιο συνεπείς και στα δύο νοικοκυριά.
- Επικοινωνήστε απευθείας με τον άλλο γονέα και μην περιμένετε από τα παιδιά να λειτουργήσουν ως αγγελιοφόροι. Δεν θα πρέπει να περιμένετε από αυτά να σας δώσουν πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες, τους φίλους ή το εισόδημα του άλλου γονέα.
- Τα παιδιά σας μπορεί να αισθάνονται ότι αλλάζει και η σχέση τους με την ευρύτερη οικογένεια, όπως οι θείες και οι θείοι. Αναγνωρίστε αυτά τα συναισθήματα και δώστε πολλές ευκαιρίες να διατηρήσουν αυτές τις σχέσεις.
- Ενημερώστε άλλους σημαντικούς ενήλικες στη ζωή των παιδιών σας (δασκάλους, παιδαγωγούς, προπονητές) για το τι συμβαίνει, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τυχόν προειδοποιητικά σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει δυσκολίες στη διαχείρισή τους.
- Μοιραστείτε σημαντικές ιατρικές και σχολικές πληροφορίες με τον άλλο γονέα. Προσπαθήστε να παρευρίσκεστε μαζί σε συναντήσεις και ραντεβού, ώστε να είστε και οι δύο ενήμεροι.
Πότε πρέπει να καλέσω τον γιατρό;
Το παιδί σας θα χρειαστεί χρόνο για να προσαρμοστεί σε αυτές τις αλλαγές. Ένα μικρότερο παιδί μπορεί να επαναφέρει συμπεριφορές που είχε ήδη ξεπεράσει. Για παράδειγμα, μπορεί να ζητήσει πιπίλα. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να θυμώσουν ή να νιώσουν συγκλονισμένα από την αλλαγή. Όλες αυτές είναι φυσιολογικές αντιδράσεις και θα βελτιωθούν με την πάροδο του χρόνου.
Τα προειδοποιητικά σημάδια ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει πιο σοβαρά προβλήματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- άγχος
- θλίψη και κατάθλιψη
- αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες ή στις συνήθειες ύπνου
- προβλήματα στο σχολείο ή επιθετική συμπεριφορά
Εάν η συμπεριφορά συνεχίζεται ή επιδεινώνεται, μιλήστε με το γιατρό σας.
Υπάρχουν πολλές πηγές υποστήριξης για να βοηθήσετε εσάς και τα παιδιά σας να περάσετε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Αν χρειαστεί, απευθυνθείτε σε φίλους, συγγενείς και κοινοτικές ομάδες για να ζητήσετε βοήθεια.
Είναι επίσης σημαντικό να βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας και να του δώσετε χρόνο να προσαρμοστεί στην αλλαγή. Πρέπει να είστε υγιείς και ξεκούραστοι για τα παιδιά σας.
Τι γίνεται αν υπάρχει ένα πιο σοβαρό πρόβλημα;
Δυστυχώς, υπάρχουν φορές που ο χωρισμός ή το διαζύγιο μπορεί να είναι αποτέλεσμα κακοποίησης σε μια σχέση ή στο σπίτι σας. Εάν συμβαίνει αυτό, είναι σημαντικό να βρείτε ένα ασφαλές μέρος για να μείνετε εσείς και τα παιδιά σας. Ένας ξενώνας μπορεί να υπάρχει στην κοινότητά σας και να σας προσφέρει την υποστήριξη που χρειάζεστε.
Επισκεφθείτε το γιατρό σας ή επικοινωνήστε με την τοπική υπηρεσία παιδικής πρόνοιας αν πιστεύετε ότι το παιδί σας κακοποιείται ή παραμελείται.
Πηγή: caringforkids.cps.ca
