Δεν είναι ασυνήθιστο για τα παιδιά να βιώνουν αρνητικά συναισθήματα όπως φόβο, απογοήτευση, λύπη, άγχος, θυμό, απώλεια. Ωστόσο, η παρατεταμένη και περιοριστική φύση της πανδημίας COVID-19 επιδείνωσε το φαινόμενο της εμφάνισης αρνητικών συναισθημάτων σε ενήλικες, εφήβους και παιδιά. Η θλίψη, ο φόβος, η αβεβαιότητα, η κοινωνική απομόνωση, ο αυξημένος χρόνος μπροστά σε μία οθόνη και η κούραση των γονιών επηρέασαν αρνητικά την ψυχική υγεία των παιδιών. Αποκαλυπτικά ήταν και τα όσα ανακοινώθηκαν στο 22ο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης για την Υγεία των Εφήβων, τον Οκτώβριο του 2022 για την ψυχική υγεία των εφήβων και τα υψηλά ποσοστά κατάθλιψης, εσωτερίκευσης και απόσυρσης, εθισμού στο διαδίκτυο και στο μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυτοτραυματισμών και απομόνωσης, σε κορίτσια και αγόρια.
Αναγνωρίζοντας τα σημάδια του στρες στο παιδί σας
Τα προβλήματα ψυχικής υγείας μπορούν να διαταράξουν τη λειτουργία των παιδιών στο σπίτι, στο σχολείο και στην κοινότητα. Οι γονείς και οι δάσκαλοι θα πρέπει να αποκτήσουν τα εφόδια για να ανιχνεύουν και να αντιμετωπίζουν πρώιμα τα σημάδια, καθώς είναι οι πρώτοι που παρατηρούν αλλαγές στα συναισθήματα ή στη συμπεριφορά του παιδιού. Οι προκλήσεις αυτές δεν είναι τα ίδιες για κάθε παιδί ή έφηβο, αλλά υπάρχουν μερικά κοινά συμπτώματα.
Βρέφη, νήπια και μικρά παιδιά:
- Παλινδρόμηση στις δεξιότητες και στα αναπτυξιακά ορόσημα.
- Φασαρία και ευερεθιστότητα. Ξαφνιάζονται και κλαίνε πιο εύκολα και είναι πιο δύσκολο να ανακουφιστούν.
- Δυσκολία να αποκοιμηθούν και διαταραγμένος ύπνος
- Προβλήματα σίτισης, ναυτία και έμετος, δυσκοιλιότητα ή υδαρείς κενώσεις, παράπονα για πόνο στο στομάχι.
- Ανησυχία όταν πρέπει να αποχωριστούν από την οικογένειά τους, προσκόλληση, άρνηση να κοινωνικοποιηθούν και φόβος να βγουν έξω.
- Νιώθουν απογοήτευση, δαγκώνουν, χτυπάνε και εμφανίζουν πιο συχνές ή έντονες εκρήξεις.
- Ενούρηση του κρεβατιού, παρόλο που έχουν κατακτήσει τη δεξιότητα χρήσης τουαλέτας ή γιογιό.
- Επιθετική συμπεριφορά.
Μεγαλύτερα παιδιά και έφηβοι
- αλλαγές στη διάθεση που δεν είναι συνηθισμένες για το παιδί, όπως συνεχής ευερεθιστότητα, αισθήματα απελπισίας ή οργής και συχνές συγκρούσεις με φίλους και οικογένεια.
- αλλαγές στη συμπεριφορά, όπως η απομάκρυνση από διαπροσωπικές σχέσεις. Για παράδειγμα, εάν ο έφηβος σταματήσει να ξοδεύει χρόνο ή να στέλνει μηνύματα ή να συνομιλεί μέσω βίντεο με φίλους, αυτό μπορεί να είναι λόγος ανησυχίας.
- απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που απολάμβανε στο παρελθόν. Για παράδειγμα, αγαπούσε τη μουσική και σταμάτησε ξαφνικά να θέλει να εξασκηθεί στην κιθάρα.
- δυσκολία να πάει για ύπνο ή διαταραχή της ποιότητας του ύπνου.
- αλλαγές στην όρεξη, το βάρος ή τις διατροφικές συνήθειες, όπως ανορεξία ή υπερβολική πρόσληψη τροφής.
- προβλήματα με τη μνήμη, τη σκέψη ή τη συγκέντρωση.
- λιγότερο ενδιαφέρον για τις σχολικές υποχρεώσεις και πτώση στις σχολικές επιδόσεις.
- αλλαγές στην εμφάνιση, όπως έλλειψη στοιχειώδους προσωπικής υγιεινής.
- αύξηση επικίνδυνων ή απερίσκεπτων συμπεριφορών, όπως η χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ.
- σκέψεις για θάνατο ή αυτοκτονία, ή συζητήσεις σχετικά με αυτό.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί και τον έφηβο;
- Το να είσαι γονιός είναι μια καθημερινή πρόκληση και επιβαρυντικοί παράγοντες όπως η πανδημία, μπορεί να την μετατρέψει σε αγώνα.
Για τους γονείς, ο καλύτερος τρόπος να βοηθήσουν τα παιδιά τους είναι πρώτα να φροντίσουν τον εαυτό τους. Η φροντίδα του εαυτού σε αυτές τις περιόδους δεν είναι εγωιστική γιατί δίνει τη δυνατότητα στους φροντιστές να είναι εκεί για τα παιδιά τους σταθεροί, ήρεμοι και καταπραϋντικοί. Με αυτόν τον τρόπο, οι γονείς θα μπορούν επίσης να κατανοήσουν καλύτερα τα παιδιά τους και να τα βοηθήσουν να αισθάνονται καθησυχαστικά, χαλαρά και συγκεντρωμένα.
- Καθώς τα παιδιά παίρνουν συχνά τα συναισθηματικά τους στοιχεία από τους βασικούς ενήλικες στη ζωή τους – συμπεριλαμβανομένων των γονέων και των δασκάλων – είναι σημαντικό οι ενήλικες να διαχειρίζονται καλά τα συναισθήματά τους και να παραμείνουν ήρεμοι, να ακούν τις ανησυχίες των παιδιών, να τους μιλάνε ευγενικά και να τους καθησυχάζουν.
- Είτε στο σχολείο είτε στο σπίτι, οι φροντιστές μπορούν να εμπλέξουν τα παιδιά σε δημιουργικές δραστηριότητες, όπως παιχνίδι και ζωγραφική, για να τα βοηθήσουν να εκφράσουν και να επικοινωνήσουν τυχόν αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να βιώνουν σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον. Αυτό βοηθά τα παιδιά να βρουν θετικούς τρόπους για να εκφράσουν δύσκολα συναισθήματα όπως θυμό, φόβο ή λύπη.
- Προσκαλέστε το παιδί σας να μιλήσει για το πώς αισθάνεται. Το να νιώθει κατάθλιψη, απελπισία, άγχος και θυμό μπορεί να είναι φυσιολογικές αντιδράσεις στο στρες. Ωστόσο, εάν αυτά τα συναισθήματα είναι σταθερά και συντριπτικά ή εάν επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού σας να συνεχίσει να κάνει αυτό που συνήθως κάνει, όπως να πηγαίνει στο σχολείο, να κάνει τις εργασίες του ή να διασκεδάζει, αυτά μπορεί να είναι σημάδια ότι χρειάζεται περισσότερη υποστήριξη κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης στιγμής.
- Τα παιδιά και οι έφηβοι θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνονται να μιλούν για τα συναισθήματά τους και να επικοινωνούν με έναν έμπιστο φίλο ή μέλος της οικογένειας. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να αποτρέψει μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ψυχική υγεία από την πανδημία.
- Λάβετε υπόψη ότι τα μικρότερα παιδιά μπορεί να μην ξέρουν πώς να μιλήσουν για αυτά τα συναισθήματα, αλλά μπορεί να εμφανίσουν αλλαγές στην ανάπτυξη ή τη συμπεριφορά τους, όπως αυτά που προαναφέρθηκαν. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες, εν τω μεταξύ, μπορεί να προσπαθήσουν να κρύψουν τα συναισθήματά τους επειδή δεν θέλουν να ενοχλούν τους άλλους.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
https://cmho.org/how-the-pandemic-impacts-childens-mental-health/
https://www.unicef.org/india/impact-covid-19-childrens-mental-health
