Δεν είναι ποτέ πολύ νωρίς για να μιλήσετε με το παιδί σας για το σεξ. Όταν η συζήτηση για το σεξ, τη σεξουαλικότητα και τα σώματα ξεκινάει από την παιδική ηλικία μπορεί να το βοηθήσει να καταλάβει ότι το σεξ και η σεξουαλικότητα αποτελούν υγιείς τομείς της ζωής. Οι ανοιχτές και ειλικρινείς συζητήσεις μπορούν να κάνουν τις μεταγενέστερες συνομιλίες πιο εύκολες. Επιπλέον, θέτουν τις βάσεις που οδηγούν τα παιδιά σε πιο υγιείς επιλογές για το σεξ, μεγαλώνοντας.
Η συζήτηση για το σεξ και τη σεξουαλικότητα δεν θα πρέπει να είναι μεμονωμένη αλλά να συνεχίζεται και να εξελίσσεται καθώς το παιδί μεγαλώνει.
Αρχικά, αναγνωρίστε ότι το παιδί σας μπορεί να είναι περίεργο και μάθετε τι γνωρίζει ήδη. Για παράδειγμα, ρωτήστε: «Από πού πιστεύεις ότι προέρχονται τα μωρά;».
Δεύτερον, διορθώστε οποιαδήποτε παραπληροφόρηση και μιλήστε με γεγονότα. Για παράδειγμα, πείτε: «Έχεις σχεδόν δίκιο. Τα μωρά δεν μεγαλώνουν στην κοιλιά της μητέρας τους. Αναπτύσσονται σε ένα ειδικό μέρος μέσα στο σώμα, που ονομάζεται μήτρα».
Τρίτον, χρησιμοποιήστε τη συζήτηση ως ευκαιρία για να μιλήσετε για τις δικές σας σκέψεις ή συναισθήματα. Για παράδειγμα: «Μερικοί άνθρωποι θέλουν πραγματικά να κάνουν ένα μωρό όταν είναι έτοιμοι. Άλλοι άνθρωποι δεν είναι καθόλου σίγουροι για την απόκτηση μωρού».
Πώς να μιλήσετε για το σεξ, τη σεξουαλικότητα και το σώμα
Μοιραστείτε πληροφορίες ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας
Εξηγήστε τα πράγματα σε επίπεδο που μπορεί να καταλάβει το παιδί σας. Για παράδειγμα, ένα παιδί 6 ετών δε θα θέλει μια μακρά εξήγηση για την ωορρηξία. Είναι καλύτερο να διατηρείτε την εξήγησή σας σύντομη, τεκμηριωμένη και θετική. Εάν μπορείτε να το κάνετε αυτό, το παιδί σας θα νιώσει ότι μπορεί να επιστρέψει σε εσάς όποτε χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες.
Χρησιμοποιήστε σωστή ορολογία για τα μέρη του σώματος
Είναι καλύτερο να χρησιμοποιείτε τους σωστούς όρους όταν μιλάτε για μέρη του σώματος – για παράδειγμα, πέος, όσχεο, όρχεις, αιδοίο, κόλπος. Αυτό βοηθά το παιδί να καταλάβει ότι το να μιλάμε για αυτά τα μέρη του σώματός μας είναι υγιές. Εάν το παιδί σας γνωρίζει τα σωστά ονόματα για τα μέρη του σώματος, θα μπορεί να επικοινωνήσει ορθότερα πληροφορίες για το σώμα του σε εσάς ή σε άτομα όπως οι γιατροί, εάν χρειάζεται. Μπορείτε να συμπεριλάβετε άτομα όλων των φύλων μιλώντας για «μερικούς» ή «περισσότερους» ανθρώπους – για παράδειγμα, «Μερικοί άνθρωποι έχουν πέη και μερικοί άνθρωποι έχουν αιδοίο».
Πείτε «δεν ξέρω» αν χρειαστεί
Το παιδί σας δεν χρειάζεται να σας θεωρεί ειδικό – πρέπει απλώς να ξέρει ότι μπορεί να σας ρωτήσει οτιδήποτε. Εάν δεν ξέρετε τι να πείτε, πείτε ότι χαίρεστε που το ρώτησε, ότι δεν γνωρίζετε την απάντηση και ότι θα αναζητήσετε κάποιες πληροφορίες και θα τις μοιραστείτε μαζί του. Έπειτα, φροντίστε να επιστρέψετε στο παιδί σας με την απάντηση ή να την αναζητήσετε μαζί. Αυτό δημιουργεί εμπιστοσύνη και στέλνει το μήνυμα ότι είστε ειλικρινείς με το παιδί σας.
Συμμετέχετε στη συζήτηση και οι δύο γονείς
Είναι καλό και οι δύο γονείς να συμμετέχουν σε συζητήσεις για το σεξ. Όταν συμμετέχουν και οι δύο τα παιδιά μαθαίνουν ότι είναι εντάξει για όλους να μιλάνε για το σεξ και τη σεξουαλικότητα. Αυτό μπορεί να τα βοηθήσει να αισθάνονται άνετα να μιλούν για το σώμα τους, να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα σεξουαλικά συναισθήματα και να επικοινωνούν σε στενές σχέσεις όταν είναι μεγαλύτερα.
Ξεκινήστε εσείς τη συζήτηση
Μερικά παιδιά δεν κάνουν πολλές ερωτήσεις, οπότε ίσως χρειαστεί να ξεκινήσετε μια συζήτηση. Είναι καλή ιδέα να σκεφτείτε τι θα πείτε εκ των προτέρων και μετά να επιλέξετε μια καλή στιγμή για να μιλήσετε. Για παράδειγμα, αν κάποιος μιλάει για εγκυμοσύνη στην τηλεόραση, θα μπορούσατε να πείτε: «Μιλούσαν για εγκυμοσύνη στην τηλεόραση νωρίτερα. Με έκανε να αναρωτιέμαι αν ξέρεις τι είναι αυτό;».
Προετοιμάστε τον εαυτό σας
Μπορεί να νιώθετε αμήχανα ή άβολα μιλώντας για τη σεξουαλικότητα ή χρησιμοποιώντας λέξεις όπως «πέος» ή «κόλπος» όταν μιλάτε για σώματα. Είναι καλή ιδέα να προετοιμαστείτε, ώστε να νιώθετε άνετα.
Τι να συζητήσετε με τα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους
0-2 ετών:
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις καθημερινές στιγμές για να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει για τα σώματα. Για παράδειγμα, η ώρα του μπάνιου ή ενώ βοηθάτε το παιδί σας να ντυθεί αποτελούν καλές στιγμές για να παρουσιάσετε τα ονόματα των μερών του σώματος. Αυτές μπορεί επίσης να είναι καλές στιγμές για να στείλετε μηνύματα σχετικά με την υγιή, φυσική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας αγγίζει τα γεννητικά του όργανα ενώ του αλλάζετε την πάνα, δεν πειράζει. Όταν μεγαλώσουν, μπορείτε να μιλήσετε για δημόσια και ιδιωτική συμπεριφορά.
2-3 ετών:
Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας 2-3 ετών είναι πολύ περίεργα τόσο για το σώμα τους όσο και για το σώμα των άλλων παιδιών. Θα παρατηρήσουν ότι διαφορετικά σώματα έχουν διαφορετικά μέρη. Το παιδί σας μπορεί να σας ρωτήσει γιατί ή να πει, «Τι είναι αυτό;» Μπορείτε να εξηγήσετε στο παιδί σας ότι κάθε μέρος του σώματος έχει ένα όνομα και τη δική του «δουλειά» να κάνει. Για παράδειγμα, «Αυτό είναι το αιδοίο σου».
4-5 ετών:
Τα παιδιά ηλικίας 4-5 ετών συχνά ρωτούν από πού προέρχονται τα μωρά. Μπορούν να καταλάβουν ότι ένα μωρό μεγαλώνει σε μια μήτρα και ότι για να γίνει ένα μωρό χρειάζεστε ένα σπέρμα (όπως ένας μικροσκοπικός σπόρος) και ένα ωάριο (όπως ένα μικροσκοπικό αυγό). Εάν το παιδί σας ρωτήσει «Από πού προέρχομαι;», μπορείτε να ρωτήσετε, «Τι πιστεύεις;». Αυτό σας βοηθά να καταλάβετε τι πραγματικά ζητά το παιδί σας και πόσα μπορεί να καταλάβει. Θα μπορούσατε να δώσετε μια απλή εξήγηση όπως «Τα μωρά μεγαλώνουν σε ένα μέρος μέσα στο σώμα που ονομάζεται μήτρα». Εάν είστε έγκυος, το παιδί σας μπορεί να ρωτήσει: «Από πού βγαίνει το μωρό;» Δώστε μια απλή αλλά σαφή απάντηση όπως «Το μωρό μεγαλώνει στη μήτρα μου. Όταν το μωρό ολοκληρώσει την ανάπτυξή του, μπορεί να βγει από το μέρος του σώματος, το οποίο ονομάζεται κόλπος ή μπορεί να προκύψει από ένα κόψιμο που θα κάνουν οι γιατροί στην κοιλιά μου».
6-8 ετών:
Πολλά παιδιά στην ηλικία αυτή ενδιαφέρονται για το πώς γίνονται τα μωρά και μπορεί να κάνουν ερωτήσεις. Εάν το παιδί σας ρωτήσει: «Πώς μπήκε το μωρό στη μήτρα σου;», ρωτήστε το παιδί σας τι πιστεύει. Αυτό σας βοηθά να καταλάβετε τι γνωρίζει ήδη το παιδί σας. Στη συνέχεια, μπορείτε να εξηγήσετε απλά, δίνοντας όσες πληροφορίες αισθάνεστε άνετα. Για παράδειγμα, εξηγείστε: «Για να δημιουργηθεί ένα μωρό, ενώνονται ένα σπέρμα και ένα ωάριο». Θα μπορούσατε να προσθέσετε πως αυτό συμβαίνει όταν 2 άτομα έχουν σεξουαλική επαφή και πως ο κόλπος και το πέος ταιριάζουν μεταξύ τους. Είναι επίσης καλό να εξηγήσουμε ότι η σεξουαλική επαφή είναι κάτι που κάνουν οι μεγάλοι όταν το θέλουν και οι δύο και ότι δεν είναι για παιδιά. Θα μπορούσατε επίσης να πείτε ότι μερικές φορές τα μωρά μπαίνουν σε οικογένειες με διαφορετικούς τρόπους, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση, υιοθεσία, ανάδοχη φροντίδα. Είναι καλή ιδέα να αρχίσετε να μιλάτε στο παιδί σας για την εφηβεία και για το πώς αλλάζουν τα σώματα πολύ πριν το παιδί σας ξεκινήσει να βιώνει τις αλλαγές.
Γιώργος Γιαννακίδης, Κοινωνικός Λειτουργός – Επικεφαλής Χειριστής της Γραμμής ΕΛΙΖΑ 10454
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
https://raisingchildren.net.au/pre-teens/development/puberty-sexual-development/sex-education
https://www.choosingtherapy.com/talk-to-kids-about-sex/
https://raisingchildren.net.au/pre-teens/development/puberty-sexual-development/teenage-sexuality
