Οι αθλητικές δραστηριότητες είναι σημαντικές για τα παιδιά, ώστε να ενισχυθεί η υγιής ανάπτυξή τους και η απόκτηση καλών συνηθειών. Τα οφέλη της ενασχόλησης με τον αθλητισμό, και γενικότερα με δραστηριότητες που εμπεριέχουν την κίνηση, μπορεί να είναι σχετικά με την υγεία και ευεξία του ατόμου, καθώς και συναισθηματικά, πνευματικά και κοινωνικά.
Κατά την παιδική ηλικία, είναι σημαντική η ενίσχυση της δραστηριότητας στα παιδιά. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, συνίσταται τα παιδιά να εμπλέκονται σε κάποια φυσική ή/ και αθλητική δραστηριότητα κατ’ ελάχιστο 60΄καθημερινά. Αυτό μπορεί να ξεκινά με την καθημερινή ενασχόληση με απλές καθημερινές δραστηριότητες ελαφριάς σωματικής άσκησης, όπως περπάτημα, βόλτες, παιχνίδι και καθημερινές εργασίες στο σπίτι. Επίσης, προτείνεται η επιλογή δραστηριοτήτων με αερόβιες ασκήσεις, όπως ο χορός, το ποδήλατο, οι πολεμικές τέχνες ή τα αθλήματα, όπως και η εξάσκηση σε πιο δυναμικές ασκήσεις και ασκήσεις που ενδυναμώνουν τους μύες και τα οστά του σώματος σε συχνότητα τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα. Αξιοσημείωτο είναι πως o Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επισημαίνει την ανάγκη για μείωση στο ελάχιστο της ώρας που τα παιδιά απασχολούνται με ασχολίες, όπως το παιχνίδι σε ηλεκτρονικές συσκευές ή η τηλεόραση, οι οποίες φέρουν το σώμα σε μία αδρανή κατάσταση.
Είναι κατανοητό πως πρωταρχικό όφελος της άθλησης είναι η βελτίωση της σωματικής υγείας και της φυσικής κατάστασης του ατόμου. Μάλιστα, για τα παιδιά αποτελεί ένα υγιές πρότυπο συμπεριφοράς, μέσω του οποίου μαθαίνουν να κατανοούν καλύτερα και να φροντίζουν τον εαυτό, το σώμα και τις σωματικές ανάγκες τους. Η συμμετοχή σε αθλήματα μπορεί ακόμη να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου της παχυσαρκίας στα παιδιά και στην αποφυγή ενός καθιστικού τρόπου ζωής, μπροστά από οθόνες. Επίσης, η σωματική άσκηση μπορεί να έχει θετική επίδραση στην ποιότητα του ύπνου ενός παιδιού. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού και δραστήριου τρόπου ζωής κατά την παιδική ηλικία είναι πιο πιθανό να καλλιεργεί και να διαμορφώνει έναν αντίστοιχο τρόπο ζωής και για μεταγενέστερες φάσεις της ζωής του ατόμου, με αποτέλεσμα το μακροπρόθεσμο όφελος για την υγεία του.
Ένα πολύ σημαντικό όφελος της ενασχόλησης με τον αθλητισμό είναι πως αποτελεί για τα παιδιά ένα τρόπο να ψυχαγωγηθούν μαζί με άλλους. Ο αθλητισμός παρέχει ευκαιρίες για επαφή με άλλους ανθρώπους, για ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων συνεργασίας και προσφέρει επιπλέον, εκτός του σχολείου, εμπειρίες κοινωνικοποίησης και ένταξης σε ομάδες για το νεαρό άτομο. Τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν μέσα από ομαδικά αθλήματα και δραστηριότητες την επίδειξη σεβασμού προς άτομα της δικής τους ομάδας, αλλά και προς άτομα προερχόμενα από διαφορετικές ομάδες. Επίσης, μαθαίνουν να θέτουν στόχους και να καταβάλλουν προσπάθειες για την επίτευξή τους, ενώ μπορούν επίσης να μάθουν να διαχειρίζονται πιο αποτελεσματικά τα συναισθήματά τους σε δύσκολες καταστάσεις, να διαχειρίζονται τη νίκη και την ήττα, να επιλύουν συγκρούσεις και προβλήματα, αλλά και να εκπαιδεύονται γενικότερα σε σημαντικές αξίες, όπως η συνεργασία, το μοίρασμα, η ομαδικότητα και η αλληλοβοήθεια.
Επιπλέον, η ενασχόληση με τον αθλητισμό μπορεί να έχει άμεση και έμμεση θετική επίδραση στην αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση του παιδιού ή εφήβου/ης, για παράδειγμα, δίνοντας ευκαιρίες στο άτομο να εκπληρώνει στόχους και να αισθάνεται ικανό. Μπορεί ακόμη να ενισχύει τη συναισθηματική διάθεση ενός παιδιού, παρέχοντας ένα «χώρο» να αποφορτίζεται από έντονα συναισθήματα και να διαχειρίζεται συναισθήματα άγχους, έντασης και θυμού.
Επιπρόσθετα, όπως είναι αναμενόμενο, η σωματική άσκηση έχει οφέλη για την γνωστική λειτουργία του ατόμου, καθώς ενισχύει δεξιότητες όπως η προσοχή, αλλά και για την κινητικότητά του, ενισχύοντας, για παράδειγμα, την επιδεξιότητα και το συντονισμό του παιδιού. Επίσης, οι αθλητικές και άλλες κινητικές δραστηριότητες μπορούν να αποβούν ωφέλιμες για παιδιά που αντιμετωπίζουν κοινωνικές ή συναισθηματικές δυσκολίες, αλλά και για παιδιά με αναπτυξιακές ή μαθησιακές δυσκολίες με διάφορους τρόπους. Κάποιοι από αυτούς αφορούν στο να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, να κάνουν φιλίες ή να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Η άθληση είναι σημαντικό να αποφέρει πρώτα από όλα ευχαρίστηση στο ίδιο το παιδί ή τον/την έφηβο/η. Για αυτό το λόγο, η επιλογή του αθλήματος, η συχνότητα, αλλά και άλλα πράγματα που αφορούν το πλαίσιο θα πρέπει να προέρχονται από τη συνεννόηση με το παιδί σχετικά με το τι του αρέσει και τι του ταιριάζει. Η πίεση προς τα παιδιά για να ασχοληθούν και φυσικά να σημειώνουν υψηλές επιδόσεις είναι πιθανό να υπονομεύει την υιοθέτηση τέτοιων συνηθειών. Η καλλιέργεια της φροντίδας του σώματος μέσω της δραστηριότητας και η υιοθέτηση ενός δραστήριου τρόπου ζωής είναι εκείνη που μπορούν οι γονείς να εμφυσήσουν στο παιδί τους. Για ένα παιδί, το να εκφράζει ευχαρίστηση από εκείνα τα πράγματα που απασχολείται και το να βελτιώνεται με την προσπάθεια είναι από μόνα τους εξαιρετικής σημασίας για να νιώθει χαρούμενο και «γεμάτο» συναισθηματικά.
Φαίη Παπαγεωργίου, Ψυχολόγος, Χειρίστρια Γραμμής ΕΛΙΖΑ 10454
